Δευτέρα 8 Νοέμβρη>> Όχι, αυτό δεν ήταν στο πρόγραμμα. Το γνωστό καθεστωτικό fortune έγραφε στις 22 Οκτώβρη:

… Η οικονομία είναι τώρα σε μεγέθυνση σε σχέση με πριν την πανδημία. Κι ωστόσο είμαστε με 5 εκατομμύρια εργάτες λιγότερους στις ηπα σε σχέση με πριν την κρίση. Η εξήγηση γι’ αυτήν την έλλειψη εργατών είναι συγκεχυμένη…

«Έλλειψη εργατών»; Κάποια μιλούν (υπερβολικά) για κάτι σαν «ήρεμη επανάσταση». Άλλοι για την «μεγάλη παραίτηση». Τα γεγονότα είναι απροσδόκητα: εκατομύρια εργάτες σ’ όλο τον καπιταλιστικό κόσμο «παρατούν» τις δουλειές τους! Και μάλιστα άσχετα από βαθμό ειδίκευσης ή, συχνά, και ηλικία. Το turnover των μισθωτών μοιάζει να έχει κάνει μια εντυπωσιακή (λόγω μαζικότητας) επιστροφή σε μια ιστορική στιγμή που κανείς δεν το περίμενε.

Μερικά ενδεικτικά νούμερα. Σύμφωνα με το γραφείο εργασίας των ηπα (united states department of labor) μόνο τον περασμένο Απρίλη παραιτήθηκε το 2,7% της εργατικής δυνάμης στις ηπα. Και ο ρυθμός «εγκατάλειψης εργασίας» συνεχίστηκε αμείωτος και ασυνήθιστα υψηλός. Τον Αύγουστο του 2021 παραιτήθηκαν 4,3 αμερικάνων μισθωτών (το 2,9% της εργατικής δύναμης), και απ’ τον Απρίλη ως τον Αύγουστο το σύνολο των «τα παρατάω» ήταν 20 μύρια, ούτε λίγο ούτε πολύ το 13,5% του συνόλου των καταγραμμένων μισθωτών. Κάτι παραπάνω απ’ έναν στους οκτώ…

Δεν είναι αποκλειστικά αμερικανικό φαινόμενο. Στο βιετνάμ χιλιάδες εργάτες στις φάμπρικες ένδυσης / υπόδησης «τα βρόντηξαν»∙ ενώ στην ινδία έκανε το ίδιο το 23% των ειδικευμένων του τεχνολογικού τομέα. Στις ηπα οι μεγάλες εμπορικές αλυσίδες δεν βρίσκουν ανθρώπους να κάνουν προσλήψεις σε δουλειές που θεωρούνται (δηλαδή πληρώνονται σαν) ανειδίκευτες∙ αλλά στη γερμανία το 1/3 των επιχειρήσεων (λέει ότι) δεν μπορεί να βρει ειδικευμένους (σε διάφορους τομείς), με αποτέλεσμα τουλάχιστον 400.000 τέτοιες «θέσεις εργασίας» να μένουν άδειες… Πού εξαφανίστηκε η σύγχρονη εργατική τάξη;;;

Πουθενά! Σ’ αυτόν τον πλανήτη συνεχίζει να βρίσκεται! Ο πρώτος, ίσως βασικότερος και πάντως ανομολόγητος παράγοντας που έχει προκαλέσει αυτήν την «αναστάτωση» στις θεωρούμενες «στρωμένες αγορές εργασίας» είναι οι μετανάστες / μετανάστριες! Αυτό φάνηκε πανηγυρικά πρόσφατα στην επικράτεια της αυτού μεγαλειότητας βασίλισσας της αγγλίας, ουαλίας, βόρειας ιρλανδίας και λοιπά, με την «εξαφάνιση» / έλλειψη χιλιάδων οδηγών φορτηγών, αλλά ισχύει για όλους τους μείζονες καπιταλισμούς της ευρώπης και της βόρειας αμερικής: οι πολύμηνες καθολικές απαγορεύσεις μετακινήσεων (και οπωσδήποτε ταξιδιών) και όλοι οι έλεγχοι, τα τσεκ και οι καραντίνες μετέτρεψαν στα «αναπτυγμένα καπιταλιστικά κράτη» σε παγίδες / φυλακές για εκατομμύρια μετανάστες / μετανάστριες – με – χαρτιά (ακόμα χειρότερα για τους χωρίς…). Μπορεί να μην σκόπευαν (ή να μην μπορούσαν) να πηγαινοέρχονται κάθε τόσο στα μέρη τους, αλλά το να απαγορεύεται να το κάνεις είναι κάτι πολύ διαφορετικό και συναισθηματικά πολύ πιο έντονο. Επιπλέον οι «μαύροι» δεν πήραν ούτε μισό σεντς «βοήθειας» απ’ τα αντίστοιχα κράτη… Μόλις βρήκαν ευκαιρία έφυγαν, γύρισαν πίσω: ακόμα και τα χειρότερα της υγιεινιστικής τρομοεκστρατείας μπορεί ο καθένας να τα κουμαντάρει καλύτερα όταν είναι κοντά σε φίλους και οικείους παρά όταν είναι χιλιάδες χιλιόμετρα μακριά.

Εκατοντάδες χιλιάδες μετανάστες / μετανάστριες από κράτη μέλη της ε.ε. που δούλευαν-σαν-τα-σκυλιά στους μητροπολιτικούς καπιταλισμούς έφυγαν, γύρισαν πίσω. Και το ίδιο έκαναν πολλές (άγνωστο πόσες) χιλιάδες «νομιμοποιημένων» ή μη μεταναστών / μεταναστριών απ’ τη λατινική αμερική στις ηπα. Αυτό πυροδότησε μια σειρά ρωγμών στις πρωτοκοσμικές «οικονομίες» αφού ικανό μέρος αυτών των εργατικών υποκειμένων, πέρα απ’ το πως πληρώνονταν, ήταν λίγο πολύ ειδικευμένα-στην-πράξη. Είτε στις οικοδομές, στο λιανικό εμπόριο, στις μεταφορές, στην κατ’ οίκον φροντίδα ή στην καθαριότητα είτε σε χαμηλές και μεσαίες βαθμίδες των τεχνολογικών τομέων.

Δεν ήταν / είναι, όμως, μόνο αυτό. Για πολλά εκατομμύρια άλλων μισθωτών, πρωτοκοσμικών, η κατ’ οίκον φυλάκιση, οι διαφόρων ειδών απαγορεύσεις «άσκοπων μετακινήσεων», και η δημιουργία σύγχυσης για το τι είναι υγεία και τι αρρώστια, δεν προκάλεσαν φόβο και παράλυση. Ή δεν προκάλεσαν μόνον αυτά. Σκέφτηκαν και ξανασκέφτηκαν γύρω απ’ αυτό που θα λεγόταν «το νόημα της ζωής»… Όχι, δεν έγιναν άθεοι, απάτριδες και αναρχικοί!!! Απλά επανεκτίμησαν τις συνθήκες «υπερεργασίας» (εξοντωτικά ωράρια για ψίχουλα…) στις οποίες ήταν σιωπηλά καταδικασμένοι (είτε σε «χαμηλά» πόστα είτε σε «μεσαία»…), την αξία του να βλέπεις τους φίλους σου ή/και τα παιδιά σου…. Τέτοια ταπεινά πράγματα. Ειδικά στις ηπα το πολύχρονο κίνημα fight for 15 είχε απλώσει επιπλέον πολύ πλατιά τον σπόρο της εργατικής αξιοπρέπειας. Και τώρα το turnover αυτών των πολλών εκατομυρίων πρωτοκοσμικών μισθωτών κινείται πάνω σ’ αυτές τις γραμμές: λιγότερη δουλειά, περισσότερα λεφτά – και σεβασμός απ’ την μεριά των αφεντικών και των προϊστάμενων! Μ’ άλλα λόγια: ψάχνουν (ή πρόκειται να ψάξουν) για «καλύτερες δουλειές»…

Χρειάζεται ένα ξεκαθάρισμα εδώ, απ’ την μεριά μας∙ είναι εύκολο να δοξάσει ή να ελεεινολογήσει ο οποιοσδήποτε αυτήν την «αναταραχή». Δεν πρόκειται για επανάσταση με την πολιτική έννοια! Δεν πρόκειται ούτε για ένα οργανωμένο ρεφορμιστικό / εργατικό / συνδικαλιστικό ρεύμα στο σύνολό του, παρότι διάφορα ρυάκια έχουν καταλήξει σ’ αυτήν την κοίτη. Πρόκειται για εκδήλωση (επαναλαμβάνουμε: όχι επαναστατική) της αυτονομίας της εργατικής τάξης, σε ότι αφορά την «κίνησή» της, σε μια εποχή αυτή η αυτονομία της απαγορεύεται όχι μόνο σε σχέση με τους προσδιορισμούς της υγείας και της αρρώστιας, αλλά ακόμα και της φυσικής κίνησης (: καραντίνες, «πιστοποιητικά»…) Και φυσικά η εκδήλωση της συγκεκριμένης αυτονομίας δεν είναι οργανωμένη και – κάλλιστα – μπορεί να περιλαμβάνει και μικροαστικούς υπολογισμούς.

Απ’ την άλλη μεριά όμως έχει δημιουργήσει μεγάλη αναταραχή στις τάξεις των αφεντικών! Που έχοντας απέναντί τους αυτήν την παράξενη, «ανεξήγητη», μαζική και διαφορική άρνηση εργασίας υποχωρούν εκεί που ως τώρα έδειχναν την μεγαλύτερη και σκληρότερη αποφασιστικότητα: στο ζήτημα των μισθών και των συνθηκών εργασίας – προκειμένου να κάνουν «ελκυστικότερες τις θέσεις εργασίας» που προτείνουν! Κτηνώδεις εμπορικές αλυσίδες για παράδειγμα, τύπου wallmart, που έκαναν ό,τι μπορούσαν κατά του κινήματος fight for 15, αναγκάζονται σ’ αυτή τη φάση να «κυνηγήσουν» εργάτες και εργάτριες. Και η πειστική αύξηση του βασικού μισθού / ημερομίσθιου γίνεται τώρα το πικρό χάπι που πρέπει να καταπιούν χιλιάδες εργοδότες. (Το τι μέρος απ’ αυτές τις αυξήσεις θα φάει ο πληθωρισμός είναι, επίσης, ένα σοβαρό ζήτημα…)

Οι δειγματοληπτικές έρευνες (με ό,τι αυτές σημαίνουν γενικά…) στις ηπα δείχνουν ότι το 40% εκείνων που «τα έχουν παρατήσει» ή σκοπεύουν να το κάνουν επιδιώκουν «δουλειά απ’ το σπίτι», σε ωράρια που θα ταιριάζουν στην καθημερινότητά τους, και πάντως όχι εξοντωτικά. Άλλοι πάλι ονειρεύονται να κάνουν «μια δική τους δουλειά», κυρίως μέσω internet… Αγνοούν προφανώς ότι τις λεγόμενες «θέσεις εργασίας» (και μάλιστα τις «καλές» τέτοιες) δεν τις φτιάχνει ο καθένας μόνος του, κατά βούληση! Αγνοούν επίσης ότι αυτό το παράξενο turnover θα σπρώξει τον ψηφιακό μετασχηματισμό στην οργάνωση της (εκμετάλλευσης της) εργασίας ακόμα πιο έντονα∙ την καπιταλιστική αναδιάρθρωση δηλαδή που, στις βασικές της γραμμές, είναι ήδη αναγγελμένη.

Προς το παρόν προκαλείται μια κάποια ανατίμηση της εργασίας… Φοβούμαστε όμως ότι θα είναι προσωρινή. Δεν έχει κερδηθεί – προέκυψε… Την έλλειψη οργάνωσης και σχεδιασμού απ’ την μεριά της τάξης μας δεν μπορεί να την μπαλώσει ο (ατομικός) βολονταρισμός, ακόμα και στις πιο δίκαιες εκφάνσεις του…