Δευτέρα 15 Νοέμβρη>> Εκείνο που έχει ορίσει η ιατρική σαν θάνατο είναι το σταμάτημα της καρδιάς. Συνεπώς σαν «αιτία θανάτου» θεωρείται εκείνο που προκαλεί το σταμάτημα της καρδιάς. Όμως όταν υπάρχει συν-νοσηρότητα αυτό δεν είναι απλό. Πρακτικά εκείνος που συντάσσει την «έκθεση των αιτίων θανάτου» (στην περίπτωση της τρομοεκστρατείας αυτήν την δουλειά την έκαναν ακόμα και θυρωροί…) πρέπει να κρίνει ποια θεωρεί σαν «κύρια» αιτία∙ και, να προσθέσει από κάτω, οτιδήποτε κρίνει σαν «δευτερεύουσα», αν έχει χρόνο και όρεξη. Είναι πιθανό ότι αυτό διαφοροποιεί τις περιπτώσεις των 7.680 θανάτων απ’ όλες τις υπόλοιπες: για την μεγάλη μάζα των πιστοποιητικών θανάτου ασθενών με συν-νοσηρότητα, η αιτιολόγησή του ήταν (έγινε) μονολεκτική, “τυπική”, διεκπεραιωτική, τόσο πρόχειρη ώστε να είναι χρήσιμη μόνο για το γραφείο κηδειών… Ένα είδος μαζικής παραγωγής πιστοποιητικών θανάτου…)

Γιατί και που όμως αυτή η καταγραφή έχει σημασία; Για εκείνον που έχει πεθάνει δεν έχει καμία… Για τους οικείους του (που ανησυχούν για το αν θα ζήσει ή όχι) η ακριβής αιτιολόγηση έχει μικρή (και αν) σημασία, ειδικά αν ο άνθρωπός τους πάσχει από διάφορες αρρώστιες. (Συνήθως περισσότερη σημασία έχει το να έχουν πεισθεί ότι «έγινε ό,τι ήταν δυνατόν για να αποφευχθεί το μοιραίο»).

Αντίθετα η καταγραφή της αιτίας-θανάτου (ή των αιτίων-θανάτου) από αρρώστια/ες έχει μεγάλη σημασία για την επιδημιολογία του κράτους. Για την «βιοπολιτική» του. Στις αγαθές περιπτώσεις (υπάρχουν και τέτοιες) η γνώση ότι απ’ την τάδε ή την δείνα αιτία έχει αυξηθεί το θανατικό στην επικράτεια κινητοποιεί τους πόρους-φροντίδας-υγείας (που διαθέτουν τα δημόσια συστήματα υγείας) για την καλύτερη αντιμετώπιση του (γενικού) προβλήματος που έχει προκύψει. Όπως κάθε απογραφή πληθυσμού έτσι και οι ετήσιες απογραφές θανάτων και των αιτίων τους είναι βάση άσκησης κρατικής πολιτικής. Ουσιαστικά η γενική εικόνα της υγιειονομικής κατάστασης ενός πληθυσμού μπορεί να διαμορφωθεί ή να παραμορφωθεί σ’ αυτήν ακριβώς την κλίμακα, της κρατικής πολιτικής.

Αυτό αποσαφηνίζει κάτι κρίσιμο από πολιτική άποψη. Ο καταγραφέας, με την όποια έτσι κι αλλιώς υποκειμενική του γνώμη (άρα και η καταγραφή) συνδιαλέγεται με το κράτος και όχι με τον νεκρό ή τους οικείους του. Στο κράτος απευθύνεται η κάθε γνωμάτευση περί αιτίας-θανάτου κι ακόμα περισσότερο η συγκέντρωση, η ταξινόμηση, η στατιστικοποίηση όλων των γνωματεύσεων∙ άσχετα με την ακρίβειά τους. Το ζητούμενο αυτής της ακρίβειας δεν είναι ζήτημα «ηθικής»: κανένας νεκρός δεν θα αναστηθεί αν η γνωμάτευση για την αιτία του θανάτου του είναι λάθος! Είναι μάλλον ζήτημα πολιτικής σχέσης (με την κυριολεκτική σημασία της λέξης «πολιτική»: τεχνική της εξουσίας) ανάμεσα σε καθέναν και το σύνολο των καταγραφέων με την κεντρική διεύθυνσή (τους).

Κατά συνέπεια μπορεί να περιμένει κάποιος μια στοιχειωδώς αυθεντική (ακόμα κι όχι πάντα ακριβή) καταγραφή της αιτίας / των αιτιών κάθε θανάτου ΜΟΝΟ αν αυτή γίνεται αποκλειστικά και μόνο απ’ την υποκειμενική εκτίμηση του γιατρού που φροντίζει κάθε ασθενή χωριστά. Αντίθετα, αν υπάρχει κεντρική οδηγία για το ποια πρέπει να είναι η γνωμάτευση, τότε η καταγραφή (το σύνολό της) αντανακλά την εντολή και μόνον αυτήν! Χωρίς να δημιουργείται ιδιαίτερο «ηθικό» πρόβλημα για τον καταγραφέα εφόσον αυτός ξέρει καλά ότι το καθήκον του απευθύνεται και σχετίζεται μ’ εκείνον που του έδωσε την εντολή… Αν υπάρχουν αλήθειες ή συμφεροντολογικά ψέμματα για τις αιτίες των θανάτων, το κράτος και η βιοπολιτική του είναι ο διαχειριστής τους∙ είτε έτσι είτε αλλιώς. Αν θέλει ψέμματα… θα τα έχει… Γιατί οι καταγραφείς να εναντιωθούν; (Μόνο για λόγους προσωπικής ή/και επαγγελματικής ηθικής. Αλλά…)

Ξέρουμε ότι τέτοια οδηγία / εντολή δόθηκε σε σχέση με τον τσαχπίνη. Δόθηκε απ’ τον π.ο.υ., από εκεί διαβιβάστηκε στα κράτη και στα υπουργεία υγείας, απ’ τα υπουργεία στα νοσοκομεία (και στα μήντια), απ’ τις διοικήσεις των νοσοκομείων στους γιατρούς, στους σεκιουριτάδες, στους θυρωρούς, και σ’ όποιον άλλον ανέλαβε να συμπληρώνει τα σχετικά έγγραφα σ’ ένα καθήκον που ήταν ξεκάθαρα “copy / paste”. Έφτασε η εντολή εν τέλει στο σύνολο του πληθυσμού: όταν σας λένε «covid» για τον θάνατο του οικείου σας να βγάζεται τον σκασμό! Η οδηγία / εντολή έλεγε: όποιος / όποια βρίσκεται θετικός/η στον sars-cov-2  και πεθαίνει από οποιονδήποτε λόγο ακόμα κι ένα μήνα μετά την έξοδό του από δομή νοσηλείας (ως υγιής φυσικά…) να καταγράφεται σα νεκρός/η απ’ τον sars-cov-2! (Στην αγγλία ο ένας μήνας τους φάνηκε λίγος, και τον έκαναν τρεις: βάζοντας στην “κοινή δεξαμενή” θανάτους από τροχαία, από εργατικά ατυχήματα, ίσως και αυτοκτονίες…)

Ολοφάνερα η όποια ιατρική σχολαστικότητα για την όσο πιο ακριβή αιτιολόγηση των θανάτων όχι μόνο αχρηστεύτηκε αλλά θα έδειχνε και επικίνδυνη κάτω από μια τέτοια εντολή! Η οποία, φυσικά, δεν ήταν ιατρική. Ήταν πολιτική, πολιτικότατη! Είπαμε όμως ήδη πως τέτοια είναι, ουσιαστικά, η καταγραφή η ίδια. Συνεπώς αυτή η απροειδοποίηση «συγκεντροποίηση των γνωματεύσεων για την αιτία-θανάτου» (ένα είδος «συγκεντροποίησης κεφαλαίου ζωής / θανάτου») απ’ τα κράτη απλά αντέστρεψε την διαδικασία: αντί οι θεράποντες να ενημερώνουν το κράτος για το τι συμβαίνει με τους θανάτους των ασθενών (τους), το κράτος «ενημέρωσε» (δηλαδή διέταξε) τους γιατρούς και κάθε άλλον «εμπλεκόμενο» για το τι θα ήθελε να ισχύει με τους θανάτους των υπηκόων του!

Καθόλου «απλά»!