Σάββατο 5 Δεκέμβρη. Τι είναι η βιο-τεχνολογία του messenger RNA; Είναι μια τεχνική επανάσταση πρώτου βαθμού όπως υποστηρίζουν οι οπαδοί της, που μόνο σε καλό για την ανθρωπότητα θα οδηγήσει; Ή είναι το πρώτο βήμα μαζικής γενετικής χειραγώγησης των ανθρώπινων σωμάτων όπως υποστηρίζουμε εμείς; Είναι η πηγή της αιώνιας υγείας; Ή είναι ένα πείραμα φραγκεστάιν (αν και όχι το πρώτο), με άγνωστη (αλλά καθόλου ευοίωνη) προοπτική; Είναι παραγωγή μεταλλάξεων «απ’ την πίσω πόρτα» όπως επιμένει η εργάτρια ασταμάτητη μηχανή ή είναι ένα αθώο και ακίνδυνο τεχνικό άλμα του καπιταλιστικού 21ου αιώνα;
Πριν προσθέσουμε μερικά επιπλέον σ’ αυτά που ήδη έχουμε παρουσιάσει για το θέμα (στα πιο πάνω κείμενα του cyborg) πρέπει να ξεκαθαρίσουμε βασικά πράγματα. Να τα ξεκαθαρίσουμε· όχι να τα διαπραγματευτούμε!!! Όχι από ξεροκεφαλιά· για εντελώς ξεκάθαρους πολιτικο-ιστορικούς λόγους. Διότι όταν απ’ τον Σεπτέμβρη του 2000 ως τον Ιούνη του 2001 δημοσιεύαμε στο περιθωριακό κινηματικό περιοδικό «Τρίτη γενιά» σε 9 διαδοχικές συνέχειες μια πρώτη σπονδυλωτή (και με βάση τα όσα τεχνοεπιστημονικά δεδομένα ήταν διαθέσιμα τότε…) κριτική προσέγγιση των βιοτεχνολογιών με τίτλο «τα αιχμάλωτα κύτταρα» είμασταν εξαιρετικά ντε-μοντέ… Ο.Κ…. Αλλά ποτέ δεν μας πήρε ο ύπνος απ’ το νανούρισμα των τεχνολογικών θαυμάτων! Ούτε ήρθαμε χτες…
Ένα πρώτο ξεκαθάρισμα που οφείλουμε αφορά την έννοια (και την πραγματικότητα) εκείνου που λέγεται μετάλλαξη. Επίσημα ο όρος αφορά «την οποιαδήποτε μεταβολή στο γενετικό υλικό ενός οργανισμού». Η λέξη «μετάλλαξη» και τα παράγωγά της («μεταλλαγμένα») απέκτησαν ένα κακόηχο νόημα εξαιρετικού κινδύνου την δεκαετία του ’80, όταν ακόμα τα ανταγωνιστικά κινήματα στον πρώτο κόσμο είχαν την αναίδεια όχι μόνο να παρακολουθούν τις καπιταλιστικές τεχνολογικές εξελίξεις αλλά, επίσης, να τους κάνουν σκληρή (και άρα αποκαλυπτική!) κριτική. Για τους γενετιστές οι μεταβολές στο γενετικό υλικό οργανισμών γίνονταν (ή σχεδιάζονταν να γίνουν) αποκλειστικά για «καλό σκοπό»… Αλλά η κινηματική κριτική υποστηρίζε και μπορούσε να αποδείξει ότι ο μόνος «καλός σκοπός» ήταν η κερδοφορία διάφορων βιομηχανιών· και ο εντατικότερος έλεγχος πάνω στο είδος μας. Και ότι στο όνομα αυτού του κέρδους ο βιοτεχνολογικός καπιταλισμός (όπως και κάθε άλλος κλάδος…) θα μπορούσε να προκαλέσει ανείπωτες καταστροφές στον έμβιο κόσμο. Αυτά γίνονταν τότε. Αυτά δεν γίνονται τώρα. Τότε υπήρχε ανταγωνιστικό κίνημα που άξιζε το όνομά του, καθώς ήταν σε θέση να συγκρουστεί στο ανώτερο επίπεδο της «καπιταλιστικής ανάπτυξης». Τώρα υπάρχουν τυχάρπαστοι, ψώνια, και η ντροπιαστική, θλιβερή «κουλτούρα» των antisocial media.
Για λόγους που έχουν σχέση με την εξέλιξη των βιο-τεχνολογιών του κεφάλαιου, το πρώτο πεδίο επεμβάσεων και τροποποιήσεων του γενετικού υλικού ζωντανών οργανισμών ήταν το dna. Ο όρος «μετάλλαξη» και ο όρος «dna» ταυτίστηκαν, ειδικά αφού απ’ τα ‘90s και μετά άρχισε να σπανίζει και τελικά εξαφανίστηκε η κινηματική επισκόπηση της εξέλιξης των κρατικών και καπιταλιστικών όπλων. Οι προσπάθειες αποτελεσματικού ελέγχου πάνω στο dna συνεχίζονται, με ιδιαίτερη επιτάχυνση απ’ τα τέλη της δεκαετίας του ’90 και μετά (oι εφευρέτες της εξαιρετικά επικίνδυνης τεχνικής γενετικής κοπτοραπτικής που λέγεται cripsr/cas9 βραβεύτηκαν φέτος με το βραβείο νόμπελ χημείας…).
Αλλά η τεχνοεπιστημονική σκόπευση δεν περιορίζεται πια μόνο στο dna· κι όχι μόνο σαν “κόψε ράψε”. Η τεχνολογία της astrazeneca (που εμφανίζεται σαν «σωτηρία» έναντι του covid) σημαδεύει εκεί, στο dna των κυττάρων, με δηλωμένο στόχο να εκτρέψει την λειτουργία επιλεγμένων γονιδίων ώστε να παράγουν ιικές (δηλαδή: εχθρικές) πρωτεΐνες. Αλλά και η επίθεση στο κυτταρικό ριβόσωμα (pfizer, moderna, biontech, curevac…) αφορά επίσης μεταβολή, εκτροπή γενετικού υλικού.
«Έχουμε το δικαίωμα», από καθαρά εργατικές, ανταγωνιστικές, αντικρατικές και αντικαπιταλιστικές θέσεις, να ονομάζουμε αυτές τις γενετικές επεμβάσεις «μεταλλάξεις» ή «μεταλλαξιογόνες»; Όλοι οι βιοτεχνολογο-ειδικοί που έχουν (λένε) φωτοστέφανα πάνω απ’ τα κεφάλια τους μαζί με τους δημαγωγούς λακέδες τους, που νοιάζονται (πάντα!!) για το «καλό των ανθρώπων», θα μας επιπλήξουν: αφού δεν είναι στο dna με μαχαίρι δεν είναι «μετάλλαξη»…
Αλλά δεν βρισκόμαστε μπροστά σε αμιγώς και «καθαρά» τεχνικά ζητήματα!!! Ούτε πρόκειται να επιτρέψουμε στους «ειδικούς» του κράτους και του κεφάλαιου, οποιαδήποτε «ειδικότητα» κι αν υπηρετούν, να εξασφαλίσουν ασυλία απ’ την κριτική παίζοντας με τις λέξεις!
Τα ζητήματα είναι πολιτικά, είτε σαν τεχνικές της εξουσίας είτε σαν η τέχνη της αντι-εξουσίας. Εφόσον οι βιοτεχνολόγοι έχουν διευρύνει τις γνώσεις και τα εργαλεία τους για τις επεμβάσεις και τις μεταβολές του γενετικού υλικού· εφόσον το γενετικό υλικό που σημαδεύουν δεν είναι μόνο το dna, ανάλογα πρέπει να διευρυνθεί τόσο η κριτική όσο και η χρήση των όρων. Το δικαίωμα, λοιπόν, το έχουμε! Και δεν το παίρνουμε απ’ τα manual των τεχνικών της εξουσίας· το παίρνουμε (και το τιμούμε) απ’ την ιστορία της κριτικής!